2 februari 2024

Als tiener zag ik mijn vader een eigen zaak starten en ik zag hoe hij dat deed. Ik zag hem poeslief tegen klanten praten en keihard schelden tegen zijn arbeiders. Ik zag hem onder één hoedje spelen met de boekhouder, de fiscalist en de verzekeringsmakelaar om zij paadjes te vinden om nog meer geld op de nog net legale manier uit de brand te slepen voor hem. Ik zag hem mijn moeder beledigen als zij haar stem liet horen en haar mening gaf over de zaak waar zij even hard in  mee werkte als hij. Ik zag hem zijn autoriteit misbruiken tegen alle mogelijke partners behalve tegen de klanten. Die ging hij voortdurend paaien. En daar was hij evengoed in als het kraken. Zijn imperium groeide en groeide en ik werd beroerder en beroerder over wie wij als familie waren en hoe ik daar in godsnaam in kon passen. Elk gesprek dat ik startte in een poging met mijn mening online te komen werd in de kiem gesmoord met een oordeel over mij. Ik werd bang. Heel erg bang om daar te wonen bij zo een man en zo een gewillige onderdanige vrouw. Het was link om jezelf te zijn in zo een klimaat. Hij schakelde mij in als een soort van compagnon omdat hij wettelijk gezien een persoon te kort kwam voor het aantal handtekeningen. Hij schoof mij papieren onder de neus die de boekhouder had opgemaakt en die hij zelf niet altijd begreep maar waarvan hij verwachtte dat ik ze even klakkeloos als mijn moeder zou ondertekenen. Hij verkocht uiteindelijk zijn zaak en werd ook daar nog rijker van dan hij al was en begon toen aan zijn volgende imperium. Alles zo bewaken voor het nageslacht dat er geen geld naar de overheid zou gaan of toch zo min mogelijk. Hij was daar jaren en jaren mee bezig en hij betaalde vele experts heel veel geld om met een constructie te komen waarvoor we ook naar het buitenland moesten omdat er daar dan weer een voordeligere wet was waarvan hij gebruik kon maken. Hij duwde ons weer een document onder neus deze keer van wel veertig of vijftig bladzijden waarvan hij verwachtte dat we die week samen zouden gaan naar een notaris in Nederland om de akte te ondertekenen. Ik was ondertussen achter in de dertig en ik heb nog een poging gedaan om het document te begrijpen dat hij zelf ook niet begreep. Er kwam een etentje met alle experts en de grootste en duurste fiscalist kon mijn vragen niet beantwoorden maar ging me de les lezen dat ik dankbaar moest zijn voor wat mijn vader voor me deed dat hij me zoveel geld naliet. We leefden in andere werelden. Ik ben toen ontploft en het etentje is ook ontploft.

Ik heb het onbegrijpelijke document ondertekend en hem gezworen dat het de laatste keer was dat ik iets zou ondertekenen dat ik niet begreep en dus niet eens kon weten of ik het ermee eens was of niet. Maar vreemd genoeg is het net dat vervloekte document dat een rol heeft gespeeld in het realiseren van mijn eigen droom. Ik heb dat document gebruikt om te zeggen dat ik eigenaar was van het geld. Wat wettelijk zo was maar we hadden alleen geen enkele beslissingskracht daar had hij uiteraard wel voor gezorgd dat wij voor zijn dood niets te zeggen hadden over het geld. En dat ik afstand wou doen van het eigenaarschap door mijn aandelen te verkopen. Hij zei direct: Dat kan helemaal niet. Helaas voor hem was dat wettelijk wel mogelijk maar dat was een mogelijkheid waar niemand van de experts rekening mee had gehouden omwille van de volgzame vrouw en (andere) dochter. Hij was boos, heel boos dat ik die mogelijkheid autonoom en zonder hem te consulteren (lees toestemming vragen die ik toch niet zou gekregen hebben, alles moest via zijn mannetjes) zelfs zonder het hem te vertellen, had onderzocht met een lokale notaris.

Het geld is naar mij gekomen zonder enige documenten te tekenen en ik heb een pand met grond kunnen kopen waar ik iets totaal anders wou gaan doen dan het leven zoals ik het gezien had van hem. Maar ik was nog zo bleu en zo onder invloed. We zijn ondertussen 6 jaar verder na de aankoop en ik volg het tweede jaar samenlevenskunst bij Economy Transformers. De hele opleiding geeft me woorden die ik als tiener niet had in mijn gesprekken met hem en is een eerherstel tot in mijn ziel van het meisje dat ik was en dat diep van binnen wist dat wat hij deed niet klopte, niet eerlijk noch rechtvaardig was en ook machtsmisbruik was. In de voorbije zes jaar heb ik een experimenteel laboratorium opgericht waar alles van samenleven wordt herdacht. Veertien verschillende mensen zijn de revue gepasseerd en hebben allemaal bijgedragen aan dat onderzoek en zijn weer vertrokken. Hoe doe je dat als er geen wetten zijn van huurder en verhuurder, geen afspraken en geen huisregels die iemand van buiten of bovenaf oplegt? Wat ga je dan samen bedenken, beslissen en doen ? Ik heb gemerkt dat mijn administratief eigenaarschap van dit pand en de grond veel aanraakt bij mensen wat autoriteit betreft en ik heb gezien hoe dat de vrije schepping van bewoners niet perse ten goede komt, alsof ze de plek niet helemaal als de hunne kunnen beschouwen en beleven en werkelijk hun eigen ding er in en er op kunnen doen. Ik heb me dan bedacht dat het daarom goed is dat ik mijn eigenaarschap eindig door het pand en de grond vrij te geven, terug te geven waar het hoort.  Van niemand in het bijzonder en ter beschikking van iedereen die het wil hoeden als het zijn. Tot het moment dat ik besefte hoe arrogant dat wel is.

Nu komt de kern van mijn verhaal. Daarin zet ik dus zijn arrogantie verder. Daarin werp ik mezelf dus op als de weldoener van anderen. Hij die geloofde dat hij zijn werknemers werk verschafte en zijn gezin voorzag en zijn klanten hielp aan het vervullen van hun wensen en zijn leveranciers door ze te betalen maar ook wel samen goede deals te sluiten zodat hij iedereen tevreden hield. Dat hele spel waarin hij de koning is van een imperium zogenaamd ten dienste van iedereen.

Tot ik besefte dat er niemand bevrijd of geholpen moet worden door mij. Door mijn edelmoedigheid van afstand te doen van het eigenaarschap van mijn helft (of slechts een kwart of minder dat is nog ongewis en een verhaal op zich waard, we zijn met twee zussen) van het familiefortuin dat nu in dit pand en deze grond zit door een document dat we zo plechtig akte noemen maar dat niet meer dan een papier is, een idee is. Toen ik mezelf de vraag stelde bij wijze van denkexperiment ter verdieping van mijn leven doe ik dat wel vaker: Als ik nog maar 1 jaar te leven had, wat zou ik dan nog doen in dat jaar?

En het antwoord dat kwam was, dan wil ik het enigste belangrijke doen dat nu nog van belang is, en dat is dit pand en de grond van zichzelf maken. Dat is mijn ware erfenis aan mijn kinderen en aan de hele wereld. Een stap in de richting van een mens- en aardewaardige wereld. Een stap in een andere richting dan het misbruik dat ik als tiener zag gebeuren in het bedrijf van mijn vader. Een stap die ik met de middelen die ik nu in handen heb, kan maken.

Fijn zul je denken. Nee, toen kwam het pas echt. Toen ging ik me voorstellen dat ik dus hier leef waar ik al 6 jaar leef en woon en werk en dat alles exact hetzelfde zou zijn. Behalve die akte zou er niet meer zijn. Dat idee dat ik eigenaar ben, is dan verdwenen als idee maar mijn leven is exact zoals nu. Mijn kamer is mijn kamer en is één van de 10 kamers hier. De tuin is nog steeds de tuin zoals die nu is. In dezelfde straat en hetzelfde dorp van oude boeren en vol van oude gebruiken. Maar wie ben ik dan? En vooral wie ben ik dan in relatie met deze plek? En toen viel ik heel even in een groot leeg gat. Donker. Pats! Daar lag ik. Op het besef dat ik helemaal geen ware diepgaande relatie leg met dit pand en deze grond. Zonder die akte en zonder dat idee werd ik Ruth, mens en vrouw die via allerlei gevechten met oude demonen eigenaar was geworden en ook zeer zeker eigenaar had te worden van deze plek want anders was ik hier al lang niet meer geweest toen ik alle diepe pijnen van vroeger midden in mijn eigen droom opnieuw tegen kwam, daar had ik zeer zeker voor de zoveelste keer van weg gevlucht als ik niet dat stuk papier had gehad om mij hier te houden. Dus die akte heeft zijn functie in mijn leven wel degelijk vervuld. Mij hier gehouden toen ik weg wou van mijn eigen pijn.

Maar de enigste die verder bevrijd zal worden als ik die akte neutraliseer, ben ik zelf. Dan zal ik op een nog veel en veel dieper niveau mogen kiezen voor dit pand en deze tuin. Ben ik klaar om de ware hoeder te worden van dit pand en deze plek ? Ben ik bereid om mijn hele ziel en mijn hele wezen te verbinden met elke steen en elke plant die hier groeit ? Ben ik bereid het te hoeden als een ware vader en moeder zonder dat iemand daar mij de rechten toe heeft verkocht maar ik rechtstreeks de rechten ontvang van het land zelf omdat ik een kind ben van deze aarde en van mijn medemensen het vertrouwen ontvang ? Help dat is zo spannend! Dat voel ik mij zoals voor een huwelijk. Ik ben nooit getrouwd, dus een echte kloosterling wie weet, maar ik zie het in films dat er dan een zenuwachtigheid ontstaat en een basisvraag plots: Is dit dan de ware? Een twijfel, een knikken voor de knieval, een overgave, een keuze die je alleen maar met je hele wezen kunt omarmen zonder zekerheid, de ware levenskunst dus. Vallen in onzekerheid, kiezen voor vertrouwen. Weten dat de armen van het leven je altijd vangen. Ik ga kiezen voor deze plek. Ik ga mezelf bevrijden. Ik dacht dat ik die keuze 6 jaar geleden op 27 december 2018 december had gemaakt toen ik de koopakte ondertekende. Maar dat was geen echte vrije keuze, dat was het vastleggen van een titel (eigenaar) in de hoop op het ontstaan van een imperium, de drijfveer van mijn vader in mij,  een vastketenen van mezelf aan deze plek om anderen te kunnen tonen dat ik toch zo edelmoedig ben dat ik dit deel met anderen zonder macht. Het bleek dat het enkel was om mij te verhinderen niet te vluchten als het me te heet werd onder mijn voeten. Want toen midden in de realisatie van mijn eigen droom toch nog dezelfde oude pijn van vroeger opkwam, had ik zonder die koopakte zeer zeker deze plek verlaten. Nu kan ik de koopakte pas neutraliseren in mij en dus ook buiten mij en dus waarlijk vrij kiezen voor deze plek als de plek der plekken die ik kies en die ook mij kiest en die mij gegund is. Waar ik mezelf wil relateren aan haar, de natuur van deze plek, mijn arbeid wil betrekken op haar, het stuk land dat we hier ter beschikking hebben en het kapitaal dat hier al is (het pand) betrekken op mijn arbeid (dit pand verfraaien en onderhouden) en nieuw kapitaal tot stand brengen (dingen organiseren in dit pand) in relatie tot mijn eigen en in relatie tot de arbeid van diegene die dat ook hier willen doen.

Eigendom anders. Klooster zonder eigenaar zoekt vrije kloosterlingen, niet gebonden aan godsdienst of God, aan wet noch regel, niet gebonden aan plan of structuur. Wel van binnenuit verbonden met je eigen religie, je eigen behoeften en waarden, je eigen visioenen en dromen en bereid je te verbinden van daaruit met elke andere kloosterling die geniet van het altaar van het leven dat overvloedig offert en schenkt aan de vrijbuiters.

Ruth

samenlevenskunstenaar en hoeder van de Monasterij, een non godsdienstig klooster