In Het Vierde Scenario interviewt Jac Hielema zijn achter achter achter achter kleinkind Faizah de Souza Meiriri in het jaar 2192. Zij is dan 30 jaar oud en één van de medewerkers van een kapitaalorgaan in een vrij, gelijk, samenleving. Onmiddellijk na lezing van zijn boek vond Damaris Matthijsen dat hij een aantal vragen vergeten was te stellen. Daarom stelt Jac nu zijn lezers (van Het Vierde Scenario dus, hier te bestellen: boeken bestellen) in de gelegenheid om de nog niet gestelde vragen alsnog te stellen. Alle vragen zullen worden beantwoord en als blog op deze site worden gepubliceerd. De beste vragen zullen terecht komen in het tweede boek van Jac: Van vóór Christus tot ná Crowdfunding, over verleden, heden en toekomst van het geld.

Jac: En dan komen we nu toe aan de vragen van lezers.

Faizah: Ik ben benieuwd.

Jac: De eerste categorie betreft vragen over hoe vraagstukken zich hebben ontwikkeld sinds onze tijd gezien vanuit jouw tijd. Bijvoorbeeld deze vraag van mijn vader Drewes Hielema, jouw over over over over overgrootvader: “terugkijkend vanuit het jaar 2192, hoe liep het af met de klimaatverandering in de 21ste eeuw?”

Faizah: En zo kan ik ook terugkijken op de groeiende kloof tussen rijkdom en armoede, oorlogen en burgeroorlogen en natuur- en cultuurrampen.

(…)

Het korte en misschien een beetje flauwe antwoord op de vraag van jouw vader is: de klimaatverandering liep niet af. Want de klimaatverandering is van alle tijden en gaat gewoon door, klimaatverandering vindt namelijk continu plaats, zoals überhaupt alle verandering in het fysiek-zintuigelijke deel van de werkelijkheid altijd maar doorgaat, ook nu verandert het klimaat nog.

Jac: Maar mijn vader bedoelt waarschijnlijk: lukte het de mensheid om de opwarming van de Aarde door de mensheid zelf en de gevolgen daarvan zoals smeltende ijskappen, stijgende zeespiegels, overstromingen en oprukkende woestijnen, nog enigszins binnen de perken te houden?

Faizah: Houd je vast, want dan komt nu het lange, misschien wel moeilijk te accepteren antwoord.

(…)

Was er in de twintigste eeuw de tegenstelling tussen enerzijds kapitalisme en anderzijds communisme, tussen markt en staat, in de loop van de 21ste eeuw ontstond een soort wereldwijde eenheidsstaat dat het slechtste van het kapitalisme en communisme combineerde. Aanvankelijk was er nog onderscheid tussen parlementaire democratieën en autocratieën, maar dat onderscheid vervaagde naarmate wereldwijde vraagstukken zich opstapelden. Uiteindelijk werden ze wereldwijd opgelost. 

Spanningen liepen op. Oorlogen en burgeroorlogen. Ramp op ramp. Van de acht miljard mensen die er op een gegeven moment leefden op die ene hele Aarde, in die ene wereldwijde economie bleven er achthonderd miljoen over. De wereldbevolking decimeerde.

Totdat één man de wereldwijde macht greep en zichzelf tot wereldpresident maakte. Tegelijkertijd was zijn charisma zo groot dat elke denkbare religie hem zag als de verlosser, voor de joden was hij de lang verwachte messias, voor de christenen de teruggekeerde christus, voor de boeddhisten de definitieve boeddha.

Hij loste alle problemen op door centraal geleid productie op consumptie af te stemmen en de uitwisseling en toewijzing van de productiemiddelen te verzorgen. Daarnaast stichtte hij als religieuze leider van alle godsdiensten wereldwijde vrede. Eindelijk. 

Jac: Maar?

Faizah: Maar wel ten koste van de vrijheid van de mensen. Alle mensen werden gekoppeld aan machines die voor hen bepaalden wie ze waren en wat ze moesten doen.

Jac: Dat is toch nog steeds grotendeels de situatie in jouw tijd?

Faizah: Dat klopt.

Jac: Maar?

Faizah: In dat wereldwijde systeem vallen gaten. En in die gaten ontwikkelen mensen in alle vrijheid, vanuit liefde en vertrouwen, van binnenuit, gemeenschappen van mensen die elkaar mogelijk maken.

Jac: De zogenoemde omgekeerde reservaten, de eilanden van geestelijke gezondheid, of ook wel vrij, gelijk, samenlevingen, de gebieden waar menselijke waardigheid heerst…

Faizah: Precies…

(…)

Jac: Dan komen we nu toe bij een tweede categorie van vragen, namelijk de vragen van mensen, die zich afvragen of hun werk in mijn tijd bijdraagt aan de totstandkoming van de vrij, gelijk, samenleving in jouw tijd. Zoals Rudolf Kampers, die de volgende vragen aan jou heeft:

• Welke rol speelde de dialoog tijdens de transformatie naar de vrij-gelijk-samenleving?
• Kwamen er dialoogcentra aan te pas?
• Werd dialogisch onderwijs de norm?
• Wat was de rol van toekomstdenken een plek in al die ‘vrije ruimtes voor dialoog’?
• Welke impactvolle, vreedzame acties ondernamen de mensen zoal bij die transformatie?
• Welke rol speelde de kunst hierbij?
• Kwam er een wereldwijde jongerenbeweging aan te pas?

Faizah: Als ik de vragen op me in laat werken, dan voel ik iets onderliggends. Denkt Rudolf Kampers de in jouw tijd bestaande maatschappij om te vormen of wil hij samen met anderen van binnenuit een nieuwe samenleving creëren?

Jac: Zoals jij deze of… of… vraag stelt, klinkt het alsof dat eerste niet mogelijk is en we ons hebben te focussen op het tweede.

Faizah: Het omvormen van de vrije markteconomie en parlementaire economie van buitenaf, via de politiek door middel van regelgeving, via gerichte investeringen of via het toekennen van subsidies of wat dan ook, is niet mogelijk. Wel kun je binnen dit zogenoemde Rijnlandse model ruimte creëren om van binnenuit nieuwe vormen van samenleven, samenwerken en samenwonen te scheppen. Door initiatieven te nemen en die zo te organiseren dat ze van zichzelf zijn, dat de mensen van zichzelf kunnen zijn, dat de Aarde van zichzelf is…

Jac: eh…

Faizah: In die vrije ruimtes is het goede onderlinge overleg of wel ‘dialoog’ onontbeerlijk. In goed onderling overleg dient productie op consumptie afgestemd te worden en in goed onderling overleg dienen natuur, arbeid en kapitaal onder elkaar uitgewisseld en aan elkaar toebedeeld te worden. In goed onderling overleg ook dient de balans bewaard te worden tussen economie en cultuur. Om dat goede onderlinge overleg, de dialoog dus, te faciliteren, heb je overlegorganen nodig, dialoogcentra zo je wilt. Die ontstaan vanzelf. Evenals scholen waar kinderen in alle vrijheid leren van binnen naar buiten te leven, leren te vertrouwen op eigen waarnemen en denken, leren zichzelf uit te spreken en hun eigen ruimte in te nemen. Niet als van buitenaf opgelegde norm, maar als van binnenuit begrepen vanzelfsprekendheid. Als je onder ‘toekomstdenken’ verstaat ‘mogelijke toekomsten verbeelden’, dan is toekomstdenken nodig om überhaupt nieuwe toekomstmogelijkheden te creëren. De huidige vrij, gelijk, samenleving was niet mogelijk geweest als die niet eerst in de verbeelding van mensen was ontstaan. Zoals bomen van binnenuit groeien en tot bloei komen, groeien en bloeien de eilanden van menselijke waardigheid ook van binnenuit. Waar Rudolf spreekt over impactvolle, vreedzame acties, zou ik willen zeggen liefdevolle initiatieven. Elk initiatief erop gericht om de kwaliteit van het geheel waar we deel van uitmaken te vergroten, zou je impactvolle vreedzame acties kunnen noemen. Dat kan het ontsteken van kaarsen voor tienermoeders zijn, dat kan ook het planten van bomen, het uitdelen van complimenten of het bakken van broden zijn. Als het maar vanuit liefde gebeurt, vanuit liefde voor de actie zelf en vanuit liefde voor de mens en de Aarde. Je initiatief op een liefdevolle manier invoegen in het geheel waar je deel van uitmaakt, kan alleen vanuit verbinding met jezelf, de anderen en de Aarde, kunstzinnig, vanuit inzicht in hoe dingen werken en hoe processen zich ontwikkelen. Het op die manier initiatieven nemen begint bij individuele mensen hier en daar, jongeren en ouderen, die elkaar waarnemen en zich verbinden met elkaar en zo worden tot wereldwijde ouderen- en jongeren bewegingen.

Jac: Dus je beantwoordt alle vragen van Rudolf Kampers positief.

Faizah: Maar wel in het licht van dat de vrij, gelijk, samenleving van binnenuit al doende ontstaat in ruimtes die mensen gezamenlijk creëren…

(…)

Jac: Tot zover de eerste vragen. Mochten lezers nog meer vragen hebben aan Faizah, mail ze dan naar [email protected]. Alle vragen worden beantwoord, de mooiste vragen worden gepubliceerd in het boek waar ik nu mee bezig ben.