Het is 12 april 2021. Een jaar geleden zaten we in de Corona-crisis, voor Jac de aanleiding om te gaan bloggen over de vraag: wat leert Corona ons over de omgang met onszelf, elkaar en de Aarde? Enkele weken geleden interviewde ik (Ameleih) hem in het jaar 2036, 15 jaar na Corona. Hij beloofde ons toen dat hij ons zou vertellen hoe de vrij, gelijk, samen-samenleving waarin hij woont, is georganiseerd. Hoe daar de besluitvorming plaatsvindt. En last but not least: hoe het geldsysteem er functioneert. Op dit moment heb ik contact met een versie van hem in het jaar 2052.

Ameleih: “Jac, hoe is het intussen met je?”

Jac: “Wat heerlijk om je weer eens te spreken. De laatste keer is alweer zestien jaar geleden. Het is 8 oktober 2052 nu. Vorige week werd ik 88 jaar oud. Hoe het met me gaat? Mijn hart is vervuld van dankbaarheid en vreugde.”

Ameleih: “Dat is fijn om te horen. En hoe is het met Damaris?”

Jac: “Het gaat heel goed met haar, zij is inmiddels 81 jaar oud en nog steeds actief. Zo zit ze weer in het bron-orgaan van onze gemeenschap, die inmiddels ruim 15 duizend zielen telt.”

Ameleih: “Het bron-orgaan? Vertel.”

Jac: “Ameleih, ik zit hier met drie jonge mensen. Zij zullen deze keer voornamelijk je vragen beantwoorden. Mag ik je voorstellen aan Eloïse Dorsey geboren in 2021, Ilja Ichenko ook van 2021 en Ruby Hagendaz 2022. Ruby is lerares geschiedenis aan de Academie en zit ook in het bron-orgaan, ze kan geweldig vertellen; Ilja zwierf van zijn 18e tot en met zijn 30ste over de hele wereld en maakt sinds vorig jaar deel uit van Landbouwbedrijfsorganisme  het getemde Vosje, hij is erg goed met paprika’s en komkommers; en Eloïse heeft net het krediet ontvangen om haar geweldige idee van een schoenfabriek te verwerkelijken.”

Ameleih: “Ja, nu zie ik jullie. Welkom alledrie. Ik ben dus Ameleih, een vrouwelijke versie van Jac in jullie geboortejaar. Ik zit hier in mijn stoel op mijn werkkamer achter mijn laptop en ik zie jullie nu voor me. Ruby, het bron-orgaan? Vertel.”

Ruby: “Als bron-orgaan en in het bron-orgaan verzorgen we, heel logisch eigenlijk, de bron van onze leefgemeenschap. Sinds de heroprichting van Economy Transformers in 2020 is de bron niet meer veranderd. Die is vrij, gelijk, samen.”

“Onderzoek ik de idealen vrij, gelijk & samen, dan herken ik ze als behoeften in mezelf. Ik verlang naar samen, maar wel een samen waarin ik mezelf kan zijn. Tegelijkertijd wil ik vrij zijn, zelf bepalen hoe ik leef, wat ik doe en wat ik leer. Maar wel in verbinding met het geheel, als deel van het geheel. Ook heb ik een rechtsgevoel, een eerlijkheids-gevoel. Ik wil in goed onderling overleg leven in een samenleving waarin iedereen een stem heeft en gezamenlijk tot afspraken komen die voor alle mensen gelijk zijn. Een wereld waarin de mens, alle mensen, ertoe doen en met elkaar en die ene hele Aarde leven.” (Damaris)

Ameleih: “Wie hebben zitting in dat bron-orgaan? Hoe verzorg je de bron?”

Ruby: “In dit orgaan zitten twaalf mensen, zes vrouwen en zes mannen. Naar binnen toe onderzoeken zij bij zichzelf en elkaar wat vrij, gelijk, samen voor hen is en betekent, welke vragen er in hen leven en welke antwoorden zij gezamenlijk op die vragen vinden. Naar buiten toe organiseren zij bijeenkomsten en gebeurtenissen waarbij vrij, gelijk, samen voor iedereen zichtbaar en beleefbaar wordt. Vergeet niet dat onze gemeenschap groeit, niet alleen door de geboorte van kinderen, maar vooral omdat mensen vanuit het systeem hier naartoe komen. Die maken een heel transformatieproces door. Als ze tot rust zijn gekomen, voldoende zijn geheeld, een tijd hebben meegewerkt en meegedaan, tekenen ze een verbintenis met de bron waarin zij hun levens-, werk- en leerdoelen stellen en maken ze voortaan volwaardig deel uit van onze leefgemeenschap. Niet iedereen uit het systeem is daartoe in staat. Sommigen blijven de rest van hun leven onvermogend om hun eigen doelen te stellen.”

Ameleih: “Een volwaardig lid van de leefgemeenschap…”

Ilja: “… is voortaan een DeelGenoot…”

Ameleih: “Wat kan zij? Wat mag zij? Wat doet zij?”

Eloïse: “We hebben een aantal afspraken over hoe we met onszelf, elkaar en de Aarde omgaan.”

Ruby: “Het gesprek over onze omgang met onszelf, elkaar en de Aarde bracht Jac destijds op gang tijdens Corona.”

Eloïse: “Die afspraken worden eens in de vier jaar in een breed gemeenschapsgesprek geëvalueerd en vernieuwd. Daarnaast hebben we de besluitvorming geregeld en procedures ontwikkeld voor het ontstaan, rouleren en weer vergaan van geld. Alles wordt eens in de vier jaar geëvalueerd en vernieuwd. Iedereen mag deelnemen aan de evaluaties, een vorm van directe democratie.”

Ilja: “Onze bestuurders worden niet gekozen, nee, iedereen kan aan de beurt komen…”

Ameleih: “Hoe functioneert de besluitvorming?”

Eloïse: “Eigenlijk heel simpel: iedereen die een verbintenis heeft met de bron mag initiatieven nemen. Hoe groot of klein ook. Op elk vlak en in elke situatie. Wel na raadpleging met een aantal DeelGenoten. Zelfs dat hoeft niet altijd. Initiatieven die een krediet nodig hebben, kunnen als plan en begroting ingediend worden bij de Trust, het orgaan dat het geld doet in onze samenleving. Dit orgaan functioneert volgens door ons opgestelde procedures en maakt het mogelijk dat de grotere initiatieven zich organisch in het geheel kunnen invoegen.”

Ilja: “De beheerders van het kapitaal bestaan ook uit twaalf mensen, zes vrouwen en zes mannen en nemen volgens het lot voor een termijn van acht jaar zitting in de Trust. Om de vier jaar maken zes mensen plaats voor zes nieuwe mensen”

Eloïse: “Ik heb twee maanden geleden een krediet gekregen voor mijn 3D-schoenprint-machine-idee.”

Ameleih: “Ik raak helemaal opgewonden door jullie verhalen. Tegelijkertijd heb ik nog zoveel vragen. Jullie zijn geboren in de gemeenschap. Misschien kunnen jullie aan de hand van jullie biografieën vertellen hoe alles werkt. Vertel eerst eens iets over jullie schooltijd.”

Ilja: “Wij hebben alledrie tot ons 18e zoals dat heet ‘algemeen vormend onderwijs’ genoten…”

Ruby: “… ja, we hebben nog les gehad van Damaris en Jac.”

“Behalve lezen, schrijven en rekenen, leren we ook hoe economische waarden ontstaan, zich ontwikkelen en weer vergaan. We leren wat winst/verlies-rekeningen waren, bij ons heten ze nu capaciteiten/behoeften-rekeningen. We leren balansen lezen. We zijn ons allemaal zeer bewust van onze eigen balans, van wat we hebben en hoe dat is gefinancierd. We zijn ons er vooral erg bewust van dat het kapitaal en de Aarde gemeenschappelijk bezit is en dus ook gezamenlijk beheerd dient te worden…” (Ilja)

Eloïse: “De gemeenschap geeft mij het vertrouwen om mijn 3D-schoenprint-machine te realiseren. Het toegewezen krijgen van een stuk grond waarop ik mijn fabriek mag bouwen is nu ook bijna rond. Waarschijnlijk zal dat net over de grens in het systeem zijn. Onderhandelingen zijn nog gaande. De jongste zoon van Jac is daar erg goed in, heel verhaal. Maar op mijn balans staat dus aan de ene kant de te verwerkelijken machine en aan de andere kant het vertrouwen van de gemeenschap. Dat vertrouwen dat ik heb gekregen, ga ik omzetten in wat ik heb te geven aan de gemeenschap. Zo begrijpen wij nu de begrippen ‘vreemd vermogen’ en ‘eigen vermogen’. Het grootste deel van mijn eigen vermogen stroomt weer terug naar de gemeenschap als aflossing tussen aanhalingstekens van mijn schuld tussen aanhalingstekens aan de gemeenschap.”

Ilja: “Ja, je zou ook kunnen zeggen als dankbaarheid voor de onbezorgde jeugd die we mochten genieten en het vertrouwen dat we kregen om onze eigen weg te vinden.”

Ruby: “In het systeem heb je nog steeds staatsscholen, scholing gericht om de opgroeiende mens in te voegen in het geldsysteem van het systeem. Lees: voor jezelf een positie veroveren op de arbeidsmarkt.”

Ilja: “Wij hebben geen arbeidsmarkt. Wij werken op basis van gelijkwaardigheid samen aan de verwerkelijking van gedeelde doelen. Hoe ons vereffeningssysteem werkt, komt zo aan de orde. Op de Academie worden opgroeiende mensen opgevoed tot in zichzelf gegronde vrije persoonlijkheden. We leren onszelf als mens kennen. Wie we zijn, wat we kunnen en wat we willen. We leren ondernemend, creatief en betrokken te zijn. Te denken en te handelen vanuit het geheel. We krijgen alle ruimte om onszelf te ontdekken en tot ontplooiing te brengen.”

Eloïse: “Omdat we in goed onderling overleg productie op consumptie afstemmen, ontstaat steeds meer ruimte voor onderwijs en zorg, voor wetenschap, kunst en religie, voor het scheppen van cultuur. Mensen en landschappen bloeien op. Er is overvloed, schone lucht, helder water, vruchtbare grond.”

Ilja: “Dus tot ons achttiende genieten alle opgroeiende mensen een algemeen vormend onderwijs in veel verschillende vormen, het is niet eens verplicht. Thuisonderwijs mag ook. Geen onderwijs mag ook. Van ouderwets klassikaal met een meester met een krijtje in zijn hand en krijtstrepen op zijn jasje voor een ouderwets schoolbord tot modern buiten wandelend en werkend al doende.”

Ameleih: “Wat zit je te glunderen Jac?”

Jac: “Ik vind het grappig om te horen dat Ilja lesgeven in de vorm van buiten wandelen en werken modern noemt, terwijl dat juist de manier van Plato en Aristoteles was zo’n zeshonderd jaar voor Christus.”

(…)

Ruby: “Punt is: de één leert zus, de ander zo. De één gaat van leraar naar leraar, de ander blijft wel tien jaar onder de hoede van één specifieke opvoeder. Er hoeven geen keuzes gemaakt te worden met betrekking tot leerlijnen, leerlingen krijgen sowieso geen cijfers, laat staan een diploma. Niemand hoeft zich voor zijn achttiende te specialiseren. Ja, de leerlingen kiezen zelf hun eigen scholen en leraren. Geen twee scholen zijn hetzelfde, elke school ontwikkelt een eigen vorm van onderwijs op basis van een bepaald mensbeeld en een specifieke pedagogische visie. Of hun ouders kiezen voor hun kinderen hun scholen en docenten. Ouders bewaken de kwaliteit van het onderwijs. In het systeem doet de overheid dat nog steeds.”

Ilja: “Bij ons bestaat de overheid niet meer op die manier. DeelGenoten regelen zelf hun onderlinge betrekkingen. Van binnenuit en onderaf. We hebben dus wel organen: het bron-orgaan, de trusts en de beheer- en toewijzing van grond-organen. Voor alle mensen is plek, die ze zelf kunnen innemen. Tot die tijd worden ze begeleid.”

Eloïse: “Vanaf je achttiende begin je met iets te kiezen. Ruby wist al vroeg dat ze leraar wilde worden, Ilja moest eerst de hele wereld over om zichzelf te vinden en ik had als puber al passie voor mode in het algemeen, schoenen in het bijzonder.”

Ilja: “Ik kwam op een landbouwschool terecht in Schotland. Omdat daar een meisje was waar ik verliefd op was. Let op: er bestaan geen twee dezelfde landbouwscholen in de wereld, omdat elk gebied weer specifieke bodems heeft die specifieke vormen van landbouw vragen, überhaupt leven overal verschillende mensen die ieder op hun eigen manier in dit geval landbouwscholen stichten en ontwikkelen. Ik kwam in eerste instantie dus in Schotland terecht, wilde andere talen leren spreken, nieuwe mensen leren kennen in andere landschappen…”

Eloïse: “Voor ik me hier weer vestigde, heb ik ook gezworven. Ik werkte bij verschillende schoenenfabrieken en -werkplaatsen in Hongarije en Italië, ben in de leer geweest bij een schoendesigner in Spanje, heb een tijdje machinebouw gestudeerd in Duitsland en was de assistent van de directeur verkoop van schoenhandel in Canada. Ik ben zelfs lid geweest van een ontwikkelteam van een schoenenfabriek in Brazilië. Daar kwam ik op het idee van een 3D-printer die schoenen produceert, die mensen thuis door middel van bepaalde software op hun computer ontwerpen.”

Ameleih: “Hebben jullie nog computers?”

Jac: “Het hele systeem is feitelijk één grote computer. Alle mensen die nog in het systeem zitten, maken feitelijk deel uit van die computer. Wij staan door middel van computers in verbinding met het systeem.”

Ilja: “Na Schotland werkte ik een jaar met mijn vriendin Morag op een boerderij in het zuiden van Frankrijk, toen nog twee jaar op een bananenplantage in Nicaragua en tenslotte bij graanboeren in de Oekraïne. Vorig jaar werd ik deel van Bedrijfsorganisme de Leeuwerikshoeve hier. Ik ben vooral goed in paprika en komkommer. Morag en ik hebben nu twee kinderen.”

Ameleih: “Kunnen we ons even focussen op het geldsysteem? Vertel eens over wat jullie het vereffeningssysteem noemen?”

Jac: “Aan geld geen gebrek hier. Iedereen krijgt, zolang je nog studeert of lerende bent een basisinkomen van één. Er is überhaupt geen gebrek hier. Want je ontplooit je capaciteiten in dienst van het geheel waar je deel van uitmaakt en vertrouwt erop dat het geheel je voorziet in jouw behoeften. Omdat kapitaal, arbeid en grond bij ons als commons worden beheerd, leven we sowieso in schoonheid, in mooie landschappen, schone lucht, schoon water, tijd om je te ontwikkelen.”

Ruby: “Of om van je oude dag te genieten.”

Ilja: “Bovendien hebben we afgesproken dat de best verdienende niet meer dan twaalf keer het basisinkomen krijgt, de zogenoemde Bregman-norm, omdat de historicus Rutger Bregman ooit een boek schreef: Gratis geld voor iedereen. Dus de kloof tussen rijk en arm wordt nooit groter dan 12 staat tot 1. En 1 is al voldoende om in je levensbehoeften te voorzien. De meeste mensen hier verdienen 4 of 5 keer het basisinkomen én leven in overvloed. Dat wil zeggen, we zijn in onze materiële levensbehoeften voorzien én genieten veel vrije tijd.”

Jac: “De hoeveelheid geld dat in onze gemeenschap in omloop is, in de vorm van boekhouding, we hebben nauwelijks papiergeld of munten, is nagenoeg gelijk aan de hoeveelheid economische waarde die hier circuleert. Één van de functies van de Trust is het in balans houden van de hoeveelheid geld aan de ene kant en de hoeveelheid economische waarde aan de andere kant.”

Eloïse: “Met het geld kopen we de levensmiddelen, van het voedsel dat we dagelijks nodig hebben tot en met de huizen waarin we wonen. Je kunt dus alleen iets hebben dat door iemand anders is geproduceerd. De prijzen voor de producten zijn de som van de inkomens van de mensen die een bijdrage hebben geleverd aan die producten.”

Ruby: “En omdat grond, arbeid en kapitaal geen onderdeel uitmaken van het geldsysteem, hoeft er dus ook geen extra geld te zijn voor de bezitters van kapitaal en grond, zoals in het systeem.”

Ilja: “Nee, het kapitaal is de cultuur die we gezamenlijk creëren en de grond is van ons allemaal.”

“Het kapitaal is de cultuur die we gezamenlijk creëren en de grond is van ons allemaal.”

Eloïse: “Of van niemand.”

Ruby: “En als je een stuk grond krijgt toegewezen om je huis erop te bouwen, of je fabriek, dan is dat stuk grond van jou zonder dat je er iets voor hoeft te betalen.”

Ilja: “Ja, je betaalt gebruiksrecht. Daar leven de beheerders van grond van. Daar financieren we ook de infrastructuur van en het onderhoud van recreatie-gebieden.”

Ameleih: “Lieve mensen, ik heb nog zoveel vragen. Ik ben zo benieuwd. Kunnen we ons focussen op jullie kredietsysteem? Leg mij eens uit hoe jullie geldsysteem werkt?”

Ruby: “De uitvinder van het kredietsysteem, John Law, die leefde van 1671 tot 1729, vroeg zich al af hoeveel geld, gecreëerd uit het niets, in omloop kon worden gebracht en door wat het uit het niets geschapen geld gedekt moest worden. Mijns inziens hebben wij enigszins vruchtbare antwoorden gevonden op die vragen, pas vanaf het jaar 2020, vanaf de Corona-crisis, zijn we begonnen met het scheppen van de juiste voorwaarden voor een gezond kredietsysteem.”

Jac: “Ja, want wat is de essentie van het kredietsysteem? Dat moet ervoor zorgen dat de impulsen van individuele mensen kunnen worden verwerkelijkt en organisch kunnen worden ingevoegd in het geheel van de gemeenschap. Er is, zo ontdekten we, maar één legitieme reden om nieuw geld te scheppen en dat is als een mens, of een groepje mensen, zijn of haar of hun innovatieve ideeën wil verwerkelijken.”

Eloïse: “Ik wil mijn 3D-schoenprinter realiseren.”

Jac: “De verwerkelijking van dat innovatieve idee zal ervoor zorgen dat er met minder krachtsinspanning meer economische waarden kunnen worden gecreëerd. In dit geval kunnen er met minder krachtsinspanning meer schoenen worden geproduceerd. Met andere woorden, met het uit de productie nemen van oude schoenmaak-machines en het in productie nemen van zo’n 3D-printer, komt tegelijkertijd meer tijd vrij voor meer mensen om zich bezig te houden met die andere kernactiviteit van de samenleving: de ontwikkeling van en de zorg voor de individuele mens.”

Ilja: “In onze trust is iemand gespecialiseerd in de schoenenbranche. Zij staat in verbinding met de hele schoenensector in Noord West Europa, ook in het systeem. Die staat weer in overleg met de wereldwijde schoenenbranche überhaupt. Deze trust heeft zicht op de totale schoenen productiecapaciteit aan de ene kant en de behoeften aan schoenen van de bevolking aan de andere kant. Dit alles vanwege voortdurend overleg en het uitwisselen van gegevens in de schoenenbranche.”

Ruby: ”Voor 2020 was het verboden om op die manier te overleggen, te associëren zeg maar. Er moest geconcurreerd worden, was de gedachte. Tot men moest toegeven dat door concurrentie juist tegelijkertijd schaarste en overvloed ontstond. De onzichtbare hand was een illusie. Er werden namelijk te veel schoenen geproduceerd voor te lage prijzen. Veel van deze schoenen moesten ongebruikt weer worden vernietigd, terwijl tegelijkertijd te veel mensen niet het geld hadden om goede schoenen voor zichzelf te kopen. Door kapitaal, arbeid en grond uit het geldsysteem te halen, bleek het veel effectiever en efficiënter om juist wel te overleggen met elkaar om capaciteit op behoefte af te stemmen. Gevolg, iedereen kon goede en mooie schoenen kopen voor verschillende gelegenheden. Er zijn geen overschotten meer die moeten worden vernietigd.”

Ilja: “Het concurrentieprincipe wordt in onze gemeenschap verplaatst van het economische leven naar het culturele leven. Als gemeenschap willen we dat alleen de beste ideeën gerealiseerd worden, de beste boeren ons land bewerken, de beste violisten concerten geven, de beste leraren leerlingen hebben. We willen niet dat verschillende schoenfabrieken onnodig veel schoenen maken en dus onnodig veel grondstoffen en energie verbruiken, onnodig veel afval produceren. Om vervolgens een deel van al die schoenen weer te vernietigen, omdat er te veel van zijn.”

Eloïse: “Zoals gezegd zal met het realiseren van die 3D-schoenprinter met minder arbeidskracht meer schoenen kunnen worden geproduceerd. En dus kunnen er mensen uit de productie van schoenen stromen.”

Ruby: “Daar is geen sociaal plan voor nodig of zo. Zoals vroeger in het systeem. De mensen zijn niet in loondienst. De werkweek in de schoenenbranche bestaat sowieso maar uit twee dagen van vijf uur. De mensen die uitstromen hebben elders al bezigheden in het culturele leven, zij zorgen voor invalide leeftijdgenoten of bejaarde huisgenoten, zij spelen mee in een orkest of doen mee in een theaterstuk, zij vertellen verhalen of geven les in kruidenkunde. Daar krijgen ze nu nog meer tijd voor.”

Jac: “Kortom, er zijn steeds minder mensen nodig die in steeds kortere tijd in de goederen en diensten voorzien om de materiële behoeften te vervullen, en steeds meer mensen hebben steeds meer tijd om te wandelen, te leren, te onderwijzen, te zorgen, te genezen, te onderzoeken, te schilderen, gesprekken te voeren en stil te zijn.” 

Ruby: “De meeste medewerkers in de schoenproductie verdienen drie keer het basisinkomen. Met tien uur werken per week dus, twee werkdagen van 9 tot 3.”

Ameleih: “Ik ben er stil van. Als ik het goed begrijp dan is de groeiende kloof tussen rijkdom en armoede in de markteconomie omgezet in een organische ontwikkeling van steeds efficiënter economisch leven naar een steeds rijker cultureel leven.”

Jac: “Zo zou je het kunnen zeggen ja? Een steeds kleiner en steeds rijker wordende elite bestaat niet meer in onze samenleving. Waarom niet? Omdat we kapitaal en grond tot gemeenschappelijk bezit hebben gemaakt. En daarom hebben we een steeds rijker cultureel leven, waar iedereen, letterlijk iedereen rijker van wordt, en een steeds efficiënter en effectiever, milieuvriendelijker, schoner, mens-vriendelijker ook, economisch leven.”

(…)

Ameleih: “Eloïse, hoeveel krediet heb je eigenlijk gekregen?”

Eloïse: “Voor mij is 500 duizend Ukuqina gecreëerd. Dat is Xhosa voor sterrenstof. Op mijn bankrekening staat nu 500 duizend Ukuqina en bij de Trust heb ik van de gemeenschap een vertrouwen staan van 500 duizend Ukuqina. Ik heb me voorgenomen dit vertrouwen niet te schaden.”

Jac: “Met die 500 duizend Ukuqina bouwt Eloïse een nieuwe fabriek op een aan haar toegewezen stuk grond. Vanuit andere schoenfabrieken stromen medewerkers naar haar toe, aangevuld met nieuwe medewerkers. Er stromen ook gewoon medewerkers helemaal uit.”  

Ilja: “Overigens, niemand bouwt zoals in het systeem een pensioen op tijdens het werkende leven door geld opzij te leggen voor later. Geld sparen voor later is sowieso niet nodig in onze gemeenschap. Vanaf de Corona-crisis kwamen meer en meer mensen tot het inzicht dat geld op zichzelf niets is en pas iets wordt als er goederen en diensten tegenover staan, die je kunt kopen en consumeren. Bij ons betekent ‘met pensioen gaan’ dat je voortaan geen prestaties meer levert, maar dat je je laat onderhouden en verzorgen door mensen die nog wel prestaties leveren. Ook de zieken, de invaliden en andere mensen die om de een of andere reden voor kortere of langere tijd geen bijdrage kunnen leveren aan het geheel, worden door het geheel onderhouden en verzorgd. Iedereen mag in de eerste plaats zijn. Daar hoef je helemaal niets voor te doen.”

Ruby: “Overigens is het vrijwel onmogelijk om geen prestaties te leveren. Iedereen doet wel iets.”

Ilja: “Jarenlang was bij ons een gevleugelde uitspraak als je ergens mee zat en je kwam er niet uit: ‘Ga maar naar Malaika!’… zij lag totaal verlamd op bed. Ze kon nauwelijks praten. Maar ze hield wel spreekuur. Ze luisterde. En af en toe stelde ze vragen. In 9 van de 10 keer hielp ze je erdoor heen…”

Eloïse: “Alle mensen in de hele gemeenschap zijn als het ware aandeelhouder van mijn te bouwen 3D-schoenprinter. Dat betekent dat als mijn fabriek straks draait en omzet maakt, dat de winst via de Trust weer terugstroomt naar de gemeenschap.”

Jac: “Dat gebeurt ook met de winsten uit alle andere bedrijven in het economische leven.”

Eloïse: “Zo maak ik het vertrouwen dat ik krijg waar. Door de winst terug te laten stromen naar het culturele leven waarin ik ben opgegroeid. Met de winst wordt in de basisinkomens voorzien. Maar van de winst worden ook de scholen, de ziekenhuizen, de theaters en de concertzalen gefinancierd.”

Ruby: “Werd in het systeem de winst uitgekeerd aan aandeelhouders en de bezitters van grond, bij ons komt het ten goede aan het geheel.”

Ilja: “En omdat we ons allemaal zeer bewust zijn van onze capaciteiten/behoeften-rekening en onze balans, weten we dat het welzijn van het geheel des te groter wordt naar mate we onze capaciteiten meer en meer ontplooien en vrij inzetten voor het geheel en erop vertrouwen dat het geheel voorziet in onze behoeften.”  

Eloïse: “En over een jaar of tien, als mijn 3D-schoenprinter is uitgedraaid, dan wordt die uit productie genomen.”

Ilja: “Intussen draaien er dan allang verbeterde versies van die machine en is de gemiddelde werkweek in de schoenproductie teruggelopen van zeg 10 uur per week naar zeg 8 uur per week.”

Ameleih: “En wat gebeurt dan met dat oorspronkelijke krediet van 500 duizend Ukuqina?”

Eloïse: “Het geld dat nu is gecreëerd om die 3D-schoenprinter te verwerkelijken, dat zo’n tien jaar lang zal rouleren in onze samenleving zolang die machine economische waarden creëert, zal met het uit productie nemen van die machine uit de roulatie worden genomen.”

Ameleih: “Jullie hebben antwoorden gevonden op de oer-vragen van de oer-bankier John Law.”

Jac: “Juist.”

Ameleih: “Geld maakt een cyclus door. Het ontstaat als krediet aan mensen die hun innovatieve ideeën willen verwerkelijken, het rouleert als geld om te handelen in economische waarden, goederen die voorzien in materiële behoeften, waarbij steeds minder mensen nodig zijn om überhaupt economische waarden te produceren en te distribueren en steeds meer mensen vrij zijn om prestaties te leveren in het culturele leven. Het geld wordt weer vernietigd als de productiemiddelen die zijn ontstaan door het oorspronkelijke krediet uit de productie worden genomen.”

Jac: “Juist.”

Ameleih: “Hoeveel geld kan uit het niets worden gecreëerd?”

Eloïse: “Zoveel geld als dat er mensen zijn met te verwerkelijken ideeën.”

Ameleih: “Hoeveel geld mag er überhaupt worden gecreëerd?”

Eloïse: “Zoveel als nodig is om productiemiddelen te vernieuwen.”

Ameleih: “Door wat wordt het geld gedekt?”

Eloïse: “In diepste zin wordt het geld gedekt door de scheppende activiteit en de creativiteit en liefde van individuele mensen. Praktisch wordt de hoeveelheid geld in de wereld gedekt door de hoeveelheid draaiende productiemiddelen, die, nogmaals, van iedereen zijn. Nogmaals, kapitaal is iets wat we gezamenlijk creëren. Het idee voor die 3D-printer kon ik alleen maar ontwikkelen omdat ik zoveel leraren had. Alle mensen zijn in onze samenleving de aandeelhouders van alle draaiende productiemiddelen en genieten van het rendement van die draaiende productiemiddelen in de vorm van steeds meer zorg, onderwijs, muziek, theater, zingen, bossen, zeilen op het water, kunst, religie, wetenschap, mooie landschappen enzovoorts.”

Ameleih: “Hoe lang mag eenmaal gecreëerd geld rouleren?”

Eloïse: “Zolang als de productiemiddelen die gefinancierd zijn door het oorspronkelijke krediet draaien. Zodra de productiemiddelen zijn afgeschreven en uit de productie worden gehaald, dient het oorspronkelijke bedrag dat was geïnvesteerd in dat productiemiddel ook uit de roulatie te worden genomen. Maar nu val ik in herhaling.”

Ameleih: “Ik ben sprakeloos. Tegelijkertijd heb ik nog heel veel vragen. Maar we houden ermee op.  Misschien kom ik later weer bij jullie terug met al mijn vragen. Voor nu wil ik jullie hartelijk danken. Ruby, dank je voor je wijsheid en inzet. Ik weet dat mijn kleinkinderen les van je zullen krijgen. Ilja, graag hoor ik jouw verhaal nog eens helemaal, over de Leeuwerikshoeve, over landbouw überhaupt in jouw tijd. En Eloïse, ik wens jou heel veel succes met het verwerkelijken van je dromen.”

“Dank je wel Ameleih. Jij ook veel goeds.”

Ameleih: “En Jac, geniet van je oude dag. Ik voel je dankbaarheid en vreugde ook in mijn hart.”

Jac: “Ja, zal ik doen. Ik geniet van al die lieve en mooie mensen, van mijn kinderen en kleinkinderen. Och, ik heb je nog niet eens verteld hoe het verder is gegaan met mijn kinderen.”

Geïnspireerd? Wil je je blijven laten inspireren door teksten over een nieuwe economie en samenleving? Schrijf je dan hier in voor de nieuwsbrief van Economy Transformers en ontvang elke maand blogs, een agenda en een overzicht van gebeurtenissen.

Het is 19 maart 2021. Een jaar geleden zaten we aan het begin van de Corona-crisis. Voor Jac de aanleiding om te gaan bloggen over de vraag: wat leert Corona ons over de omgang met onszelf, elkaar en de Aarde? Vorige week interviewde ik (Ameleih) hem en bleven we steken bij “de noodzaak om jezelf te transformeren als je de samenleving wil transformeren, een proces waar Jac zelf midden in zat”. Op dit moment heb ik contact met een versie van hem in het jaar 2036.

Ameleih: “Goedendag Jac, hoe is het met je? Welke dag is het bij jou? Hoe oud ben je intussen? Waar woon je? Hoe woon je? En met wie? Hoe is het weer daar?”

Jac: “Goedemorgen Ameleih, wat fijn om je te spreken. Het menselijke innerlijke vermogen staat voor niets in deze tijd. En wat een vragen allemaal. Het gaat goed met me, nog steeds bezig met m’n innerlijke transformatieproces, want dat zal nooit ophouden. Vandaag is het 2 augustus 2036, we vieren de 65ste verjaardag van Damaris, mijn levenspartner. Zelf ben ik intussen 71 jaar oud, bijna 72. We wonen in leefgemeenschap die zich ontwikkelt vanuit de principes vrij, gelijk, samen, gewoon in Nederland. Het is een prachtige zomerse dag vandaag. Het graan rijpt op de velden, lekker ouderwets met rode klaprozen en blauwe korenbloemen. Dank je. Hoe is het met jou?”

Ameleih: “Van harte gefeliciteerd met Damaris. Ik ben vooral nieuwsgierig naar hoe de wereld vijftien jaar na de Corona-crisis eruitziet. Het gaat goed met mij hoor. Ook ik ben bezig met mijn innerlijke transformatieproces. Op dit moment oefen ik mijn fantaserende denken en het innerlijke vermogen om boven de tijd uit te stijgen. Hoe ziet de samenleving er over vijftien jaar uit, Jac?”

Jac: “De gepolariseerde samenleving van vijftien jaar geleden heeft zich doorgezet in enerzijds wat wij nog steeds ‘het systeem’ noemen, de voortzetting van de parlementaire democratie en vrije markt economie die we toen hadden, de neo-liberale sociaal-democratie, zeg maar; en anderzijds verschillende leefgemeenschappen die als een soort omgekeerde reservaten overal in het systeem zijn ontstaan. In die gemeenschappen experimenteren mensen met nieuwe vormen van onderwijs, besluitvorming, energievoorziening, architectuur, communicatie, economie, geld… Wij wonen dus in zo’n gemeenschap.”

Ameleih: “Omgekeerde reservaten?”

Jac: “Ja, in Australië en Amerika had je reservaten voor de oorspronkelijke bevolking, Aboriginals, Native-Americans. Deze omgekeerde reservaten zijn gebieden, uitsparingen in het syste em, waar mensen ongeacht oorsprong, ras, geloof, geslacht, geaardheid nieuwe vormen van samenleven ontwikkelen.” 

Ameleih: “Maak je als uitsparingen in het systeem niet ook nog deel uit van dat systeem?”

Jac: “Wij leven in vreedzame co-existentie met het systeem. We betalen een vorm van belasting in ruil voor bestaansrecht, bescherming en respect voor onze manier van samenleven. De grond onder onze voeten hebben we als gemeenschap vrij gekocht uit het geldsysteem van het systeem zeg maar.  Niemand heeft hier iemand anders in loondienst, we werken en leven samen op basis van gelijkheid. We hebben een manier gevonden om de bijdragen die een ieder van ons levert aan het geheel in de gemeenschap te vereffenen. Ziekenzorg is geregeld, evenals het pensioen. We ontwikkelen een eigen vorm van geldschepping, -roulatie en -vernietiging. In onze materiële behoeften voorzien we zoveel mogelijk zelf. Voor zover dat niet lukt, drijven we handel met andere leefgemeenschappen. Feitelijk is er een parallelle economie ontstaan naast die van het systeem. Tegelijkertijd ervaren we een overvloed aan tijd voor onze zorg voor elkaar en werken aan innerlijke groei en ontwikkeling.”

Ameleih: “In hoeverre heeft Corona het ontstaan van deze gemeenschappen bespoedigd?”

Jac: “Al eerder vertelde ik dat tijdens Corona de gezondheid van de mens centraal kwam te staan in de samenleving. Het produceren om geld te verdienen viel stil. In onderling overleg werd capaciteit op behoefte afgestemd. Veel mensen werden toen wakker. Als geld verdienen en winst maximaliseren niet meer het doel was, maar het afstemmen van capaciteit op behoefte, productie op consumptie, dan was er misschien wel veel minder productie nodig. En inderdaad! Er werd berekend dat de wereldwijde productie zeker met de helft kon worden teruggeschroefd om toch voldoende middelen te hebben die voorzien in de materiële behoeften van alle mensen wereldwijd. Tijdens Corona werd duidelijk dat er heel veel gewerkt moest worden om dividend uit te kunnen keren aan aandeelhouders of pacht te betalen aan grondbezitters. Terwijl aandeelhouders en grondbezitters feitelijk niets leverden.

En met de afname van productie nam ook het afval en de vervuiling af. Er was veel minder energie nodig. De lucht werd schoner, vissen zwommen in de rivieren, vogels waren duidelijk hoorbaar, de bijen blij. Veel meer mensen hadden veel meer tijd om voor elkaar te zorgen, samen muziek te maken, met elkaar te dansen, samen te wandelen, gezellig te tafelen of nog andere dingen te doen wat de mens goed doet.

Tijdens de Corona-crisis kon ook niet meer gesport worden, het voetbal stopte, Wimbledon ging niet door, de Tour de France, evenals de olympische spelen werden eerst uitgesteld en toen afgesteld, bands konden niet meer optreden, orkesten zegden hun concerten af, theatervoorstellingen gingen niet meer door. En wat gebeurde er? Opeens bleek iedereen wel een sporter, kunstenaar, muzikant, acteur, wetenschapper of auteur te zijn. Op allerlei nieuwe manieren werd gemusiceerd, gesport, gebeeldhouwd, geschilderd, geacteerd, onderzocht en geschreven.

Mensen werden wakker tijdens Corona voor de mogelijkheid om op andere manieren samen te leven.”

Ameleih: “Wacht even… zeg je nu eigenlijk, dat als je stopt met handel in kapitaal en grond, dat er dan veel minder geld nodig is? En dat er dan veel minder gewerkt hoeft te worden?”

Jac: “Ja, dat zeg ik. Er hoeft veel minder gewerkt te worden in de economie en dus kunnen mensen veel meer werken in de zorg en het onderwijs, in de wat we in 2020 de cultuursector noemden.”

Ameleih: “Leg dat nog eens uit, alsjeblieft? Voor de lezers die nog midden in de Corona-crisis zitten en zich afvragen wat de economische consequenties waren van die crisis.”

Jac: “Let wel, in het systeem wordt met economie, geld verdienen en winst maximaliseren, bedoeld, liefst met zo min mogelijk inspanning. In de leefgemeenschappen begrijpen we economie als het produceren, distribueren en consumeren van economische waarden. Graag vertel ik je hoe we dat hier zien en geregeld hebben.”

Ameleih: “Eerst nog even terug naar de tijden van Corona. Mensen werden wakker zeg je. Waar werden ze wakker voor?”

Jac: “Banken en bedrijven stopten met het uitkeren van dividend, simpel omdat er geen omzet meer werd gedraaid. Meer en meer mensen werden wakker voor het feit dat een elite van aandeelhouders en grondbezitters zich lieten betalen voor het feit dat ze grond hadden of aandelen van bedrijven of banken, zonder dat ze enige prestatie leverden. In de jaren voor de crisis werden miljarden en miljarden dividend uitgekeerd, terwijl er bezuinigd werd op zorg en onderwijs. Bepaalde mensen zeiden dat uitkeringstrekkers op kosten leefden van de samenleving, terwijl zij zelf dividend opstreken zonder ook maar één prestatie te leveren! Wie leefden er nu op kosten van wie?

Ameleih: “Ja. En?”

Jac: “Tijdens de crisis begrepen steeds meer mensen dat de Aarde van iedereen was. En dat de cultuur door iedereen werd gecreëerd. Wat als de Aarde en het Kapitaal uit het geldsysteem werden gehaald? Wat als niemand meer bij iemand anders in loondienst hoefde te werken? Dan konden werkgever/werknemer-relaties worden ontbonden, werkgevers- en werknemersorganisaties worden opgedoekt. Nieuwe vormen van samenwerken konden worden gecreëerd. Producten werden goedkoper, want rente- en aflossing, dividend, pachtprijzen, hoefden niet meer in de prijzen van de goederen doorgerekend te worden.”

Ameleih: “Dus Corona heeft het ontstaan van die leefgemeenschappen bespoedigd?”

Jac: “Ja. Corona heeft het vormen van een nieuwe economie en samenleving versneld. Steeds meer mensen stelden de gezonde omgang met zichzelf, de ander en de Aarde centraal. Hoe? Door de productiemiddelen kapitaal, arbeid en grond tot gemeenschappelijk bezit te maken. Daardoor viel de concurrentiestrijd om zoveel mogelijk bezit weg, dat leverde alleen maar ellende op en een steeds groter groeiende kloof tussen rijkdom en armoede. Maar ja, dat lukte alleen als je jezelf weet te transformeren van een ego-gedragen naar een hart-gedragen mens.”

Ameleih: “Voor we het gaan hebben over de noodzaak om jezelf te transformeren als je de samenleving wilt transformeren, nog één vraagje: uit hoeveel zielen bestaat jullie gemeenschap eigenlijk?”

Jac: “Onze gemeenschap telt ruimt 6000 mensen. De kleinste soortgelijke gemeenschappen bestaan uit zo’n 200 mensen rond één primaire productiebedrijf, een boerderij zeg maar, de grootste hebben zo’n 40.000 inwoners in uitgebreide wat ik noem permacultuurlandschappen. Die zijn niet in Nederland, maar in voorheen dunbevolkte gebieden aan de randen van Europa en elders in de wereld, vaak door het systeem eerst leeggezogen en uitgeput, en toen grotendeels verlaten. Maar door de transformatiekracht van de nieuwe mens in die gebieden bloeiden niet alleen de mensen zelf op, maar ook de landschappen die ze betrokken.”

Ameleih: “Jij bent nog steeds bezig met je innerlijke transformatieproces zeg je.”

Jac: “Zoals je weet begonnen we zo’n vijf jaar voor Corona met de Economy Transformers Academy, die aansloot bij de school van Plato. Ik zei het bijna nooit hardop, maar ik wilde er een moderne mysterie-school van maken. In de tijd van het oude Egypte en de megalithische cultuur gingen de priester-koningen, de farao’s, de druïdes en verder alle mensen die leiding gaven, zij dus die de samenlevingsvormen van toen bestuurden, naar zogenoemde mysterie-scholen in allerlei vormen. Daar werden ze ingewijd in het mens-zijn. Mens, ken jezelf!, stond aan de binnenkant van de poort die toegang gaf tot de tempel van Delphi, ook zo’n mysterie-school. Eigenlijk werd je ingewijd in de continue wisselwerking van de mens als micro-kosmos en het hele universum als macro-kosmos. Vóór Plato zijn school stichtte, onderging hij zelf een inwijding in zo’n mysterie-school. Bijna 3000 jaar na het sluiten van de oude mysterie-scholen was het mijns inziens tijd voor het ontstaan van nieuwe mysterie-scholen, vrije ruimten waarin mensen, alle mensen, zich konden verdiepen in zichzelf en hun relatie tot het geheel. Ken jezelf!, schreef ik boven de deur van het Veerhuis, doe- en kennishuis voor een nieuwe economie en samenleving. Niet dat ik een mysterie-leraar was, integendeel, ik zag mijzelf juist als een mysterie-leerling van de mensen die bij ons cursussen volgden of de leergang Samenlevingskunst deden. Het enige wat ik deed was mensen helpen, mezelf incluis, hun angst, haat, twijfel om te zetten in initiatieven. Werden de oude samenlevingen van buiten- en bovenaf gevormd door geïnitieerden, de nieuwe economie en samenleving moest mijns inziens van binnen- en onderuit ontstaan door de initiatieven van mensen die werkten aan hun innerlijke transformatie van angst, haat en twijfel in moed, liefde en vertrouwen.”

Ameleih: “En hoe zit dat met betrekking tot het geldsysteem?”

Jac: “Dat is niet zo ingewikkeld hoor, het is een of of situatie, of je stelt je denken en handelen in dienst van het geld, het maximaliseren van de winst, het streven naar zoveel mogelijk bezit, of je stelt je denken en handelen in dienst van de gezondheid, het helen en ontwikkelen van de mens en de Aarde. Om je niet meer te laten bepalen door het geld, heb je je angst om te zetten in moed, je zorgen in vertrouwen. Dat was de missie van Economy Transformers.” 

Ameleih: “En het sloeg aan?”

Jac: “Dat ligt er maar aan hoe je het bekijkt. Uiterlijk gezien hadden we de eerste jaren hooguit 20 deelnemers. Soms moesten we op een houtje bijten om rond te komen. Destijds moesten we immers nog gewoon rente- en aflossing betalen voor de hypotheek op ons huis. En de spullen werden steeds duurder. Zeker de helft van wat we betaalden voor onze levensmiddelen ging naar de bezitters van grond en aandelen. Maar innerlijk schiepen we ruimte. Ook maatschappelijk. Destijds benoemde ik mezelf tot hoogleraar en nodigde iedereen uit dat ook te doen. Om de soevereiniteit van het individu te declameren. Ook creëerden we eigen rechtsvormen, omdat we ons niet in de bestaande rechtsvormen wilden organiseren, het DeelGenootschap. We droegen bij aan het realiseren van nieuwe structuren voor Grond, Arbeid en Kapitaal als common, nieuwe vormen van beheer en toewijzing, nieuwe vormen van eigendom. We schiepen ruimte om vrij te denken en te handelen, om op een nieuwe manier onze onderlinge betrekkingen te regelen. Bovendien waren er in die tijd al overal van dit soort initiatieven, waar we ons in ieder geval innerlijk, maar vaak ook uiterlijk mee verbonden. Ja, ik geloof dat we als Economy Transformers in het collectieve bewustzijn, in het morfogenetisch veld zeg maar, wel degelijk van betekenis waren. We schiepen ruimte om in vrijheid ons te richten op een nieuwe economie en samenleving. Los van de bestaande structuren, los van de reguliere wetenschap, los van de parlementaire besluitvorming, gereguleerde arbeidsverhoudingen, los van het maximeren van de winst, enzovoorts. Wat mij betreft was Economy Transformers overal daar waar twee of drie mensen out of the box bezig waren met samenlevingsvraagstukken.”

Ameleih: “En hoe is het bij jou nu? In het jaar 2036?”

Jac: “In de leefgemeenschappen bestaat nu werkelijke vrijheid van onderwijs. Iedereen mag zich nu leraar noemen. Leerlingen of de ouders van leerlingen kiezen zelf hun leraren. Corona hielp bij de bevrijding van het onderwijs uit de greep van de staat. Van de een op de andere dag stopten toen immers de scholen. Ouders namen het onderwijs gewoon over, ze leerden hun kinderen op een nieuwe manier kennen, de vragen die zij hadden, de leerbehoeften en leerwijzen van hun kinderen, en stemden daar hun lessen op af. Veel ouders vonden het maar niks, hun kinderen les geven, tegelijkertijd bleek onder ouders onderwijstalent te zitten. Ook daar werd het uitgangspunt de leerbehoeften van de kinderen, die nu werden gezien door hun opvoeders, en niet meer de leerdoelen door de overheid gesteld. Leerdoelen werden zelf gesteld, lesmateriaal werd zelf gemaakt, nieuwe vormen van onderwijs ontstonden op basis van verschillende pedagogische visies. Alleen het leven kon leren welke visies vruchtbaar waren en welke niet. De staatspedagogie werd lang niet altijd meer als vruchtbaar ervaren. Mensen die zichzelf tot leraar maakten op basis van onvruchtbare ideeën kregen simpelweg geen leerlingen en moesten zich bezinnen op hun eigen innerlijke gronden. Na de crisis gingen niet alle kinderen meer terug naar school. Burgerscholen schoten als paddestoelen uit de grond. Er werden nieuwe vormen van financiering ontwikkeld. De kwaliteit van het onderwijs werd door de ouders zelf bewaakt. De kiemen van de huidige leefgemeenschappen werden gelegd.”

Ameleih: “En Economy Transformers?”

Jac: “Die hebben we opgedoekt. Ik geef nu leiding aan de Academie in onze leefgemeenschap Vrij, gelijk, samen. We hebben 323 leerlingen van 4 tot en met 26 jaar. Er zijn nog andere scholen in onze leefgemeenschap. Andere leefgemeenschappen hebben soortgelijke scholen. We staan in een levendige verbinding met elkaar, wisselen regelmatig kennis en ervaring uit, sowieso is alles ‘open source’ zoals dat in 2020 werd genoemd.”

Ameleih: “En de economie dan? Waar is die gebleven?”

Jac: “Destijds als Economy Transformers maakten we al onderscheid tussen enerzijds het culturele leven en anderzijds het economische leven. In het culturele leven staat zorg en ontwikkeling van de mens centraal. Dat leven dient ons inziens vrij te zijn. Dat hebben we nu dus gerealiseerd. En in het economische leven staat, zoals ik al eerder zei, de productie, distributie en consumptie van economische waarden centraal, het voorzien in de materiële behoeften van de mens. In de leefgemeenschap gaan we uit van de behoefte, materieel of immaterieel en daar stemmen we in goed onderling overleg onze capaciteit op af. Geld heeft een hele nieuwe betekenis gekregen in onze samenleving.”

Ameleih: “Vertel!”

Jac: “Tijdens Corona viel de wat toen heette hele culturele sector stil. Wat gebeurde er? Acteurs, auteurs, dichters, musici, beeldende kunstenaars… Op allerlei manieren bleven ze zich uiten. Op balkons, tussen de schuifdeuren, via YouTube, tot genoegen van iedereen eigenlijk. Gewoon vrij. Omdat ze geen geld meer konden verdienen met hun kunst. Tegelijkertijd bleek zorg en onderwijs opeens tot de vitale beroepen te horen. Vooral in de zorg werden alle zeilen bijgezet. Hoe kon het dat in de jaren ervoor maar werd bezuinigd op de zorg terwijl aan de andere kant miljarden werd uitgekeerd aan aandeelhouders van grote bedrijven als Shell, Unilever en Philips. In onze leefgemeenschap hebben we alle mensen tot aandeelhouder gemaakt van de bedrijven die in materiële behoeften voorzien. Hoe we dat precies doen, leg ik je graag uit als je wil. Wat blijkt! Steeds minder mensen hoeven steeds minder te werken in het economische leven en steeds meer mensen hebben steeds meer tijd om voor elkaar te zorgen, muziek te maken, te wandelen, verhalen te vertellen, onderzoeksprojecten te ontwikkelen of huizen te beschilderen en tuinen te verzorgen in het culturele leven.”

Ameleih: “Het is alweer tijd, Jac, we moeten afronden, we zijn nog steeds niet uitgepraat. Ik begrijp dat over vijftien jaar overal leefgemeenschappen zijn ontstaan waar mensen nieuwe vormen van samenleven ontwikkelen. Jij leeft in een vrij, gelijk, samenleefgemeenschap. Daarin staat het helen en de ontwikkeling van de mens centraal, de immateriële behoefte om jezelf te ontwikkelen tot een waardig mens en anderen mensen uit te nodigen dit ook te doen. Jullie stellen jezelf tot doel elkaar mogelijk te maken, begrijp ik. De soevereiniteit van de individuele mens is het uitgangspunt én het feit dat iedereen deel uitmaakt van één geheel. Enerzijds ontwikkelen jullie een vrij cultureel leven. Dat is het gemeenschappelijk gecreëerde kapitaal, zeg je. Een continu proces begrijp ik. Anderzijds stellen jullie gezamenlijk, in goed onderling overleg, zeg je, de economie, het produceren, distribueren en consumeren van economische waarden, in dienst van het helen en ontwikkelen van mensen. Je hebt het over de noodzaak om innerlijk te transformeren om onder andere het geldsysteem te kunnen transformeren. Weliswaar ontstaat er bij mij een beeld nu van een toekomstige vrij, gelijk, samen-samenleving. Toch heb ik nog een paar grote vragen: hoe hebben jullie je onderlinge betrekkingen geregeld? Hoe vindt besluitvorming plaats in jullie leefgemeenschap? En last but not least: hoe functioneert jullie geldsysteem eigenlijk?”

Jac: “Je vraagt eigenlijk naar hoe we vrij afstemmen op samen, hoe we de ontwikkeling van de individuele mens en het verzorgen van dat ene Aarde-lichaam tegelijkertijd waarmaken, hoe we tussen het culturele- en het economische leven, een rechtsleven vormen. Graag ga ik daar in een volgend gesprek dieper op in. Mag ik je dan ook voorstellen aan enkele medewerkers van mij die zijn geboren in het post-Corona-tijdperk?”

Geïnspireerd? Wil je je blijven laten inspireren door teksten over een nieuwe economie en samenleving? Schrijf je dan hier in voor de nieuwsbrief van Economy Transformers en ontvang elke maand blogs, een agenda en een overzicht van gebeurtenissen.